Interview Fatma Koşer Kaya over 2020: Alles rondom het kind betrekken bij de ontwikkeling
“Wat heeft een kind nodig? En welke mensen rondom een kind zijn dan belangrijk? Voor de een is dat een reken- of taalboost, voor de ander zit dat in emotionele ontwikkeling. We moeten alle mensen en organisaties rondom een kind betrekken. Iedereen die onze jeugd naar hun toekomst leidt.” Fatma Koşer Kaya, wethouder in Amersfoort, Onderwijsstad 2020-2021, is trots op de sterke samenwerking en heeft respect en bewondering voor het aanpassingsvermogen van leraren en scholen tijdens de corona-uitbraak.
“Leraren hebben echt alles wat in hun mogelijkheden lag benut. Kinderen die digitaal niet bereikbaar waren, kregen thuis tasjes met schoolwerk afgeleverd. Ongelofelijk gewoon, wat ze verzetten. Kleine dingen die heel groot in waarde zijn. Maar het zijn noodverbanden in een situatie die helaas structureel is.” Want tegelijkertijd hoort de wethouder ook de worsteling: “Een van de docenten met wie ik bel, vertelde: ‘ik zie digitaal wel dat er emotioneel dingen spelen, maar ik voel me zo onmachtig om er vanaf hier iets aan te doen.’"
In kwetsbaarheid zijn gradaties
“Niet alle kinderen zitten in een warme omgeving waar ouders er altijd voor ze zijn. In kwetsbaarheid zijn gradaties, van weinig tijd tot fysiek geweld. Maar voor het kind kan het effect in alle gevallen groot zijn. Door onderwijs op afstand ontstaat niet alleen leerachterstand. De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen gedurende die periode is zo mogelijk nog een veel groter probleem. En dat is niet zomaar met extra leraren of inzet weg te halen.”
Het is een gezamenlijke taak om kinderen te begeleiden naar een situatie waar ze volledig zelfstandig kunnen opereren in een steeds ingewikkeldere samenleving.
Voor wethouder Kaya gaat het bevorderen van kansengelijkheid veel verder dan het onderwijs: “Dat is niet iets wat alleen in de klas gebeurt. Het is ook iets wat in de wijk gebeurt via sport, cultuur, welzijnswerk of jeugdhulp. En thuis door ouders die dat nodig hebben ondersteuning te bieden met de opvoeding. Het is een gezamenlijke taak om kinderen te begeleiden naar een situatie waar ze volledig zelfstandig kunnen opereren in een steeds ingewikkeldere samenleving.”
Naast leraar ook andere partners nodig op school
“Om kinderen zo sterk en krachtig mogelijk de samenleving in te sturen, moet je ook na schooltijd kinderen in kwetsbare situaties veel kunnen aanbieden. En heeft een school als aanvulling op het onderwijs door leraren soms juist ook andere partners nodig. Dankzij de GKA-subsidie hebben twee basisscholen nu een social worker op school. Dat doet veel in preventie! Ouders voelen niet die enorme drempel om aan te kloppen. Er is een vertrouwd iemand om veel dieper mee te spreken. Dat neemt ontzettend veel weg. Inmiddels willen 7 andere basisscholen dit ook opstarten, omdat er veel vraag is. Het laat zien hoe nabijheid werkt. Dat we dingen niet te ver weg moeten organiseren.”
Nabijheid werkt. We moeten dingen niet te ver weg organiseren.
“Als we in Amersfoort spreken over een brede school, dan hebben we het niet over een stenen gebouw, maar over de samenwerking tussen partners in de wijk. In vrijwel elke Amersfoortse wijk zit een ABC, oftewel een Amersfoortse Brede Combinatie. Dat is een samenwerkingsverband van kinderopvang, primair onderwijs en welzijnswerk op wijkniveau.”
Onderwijs zien als één voorziening
“Wanneer gaan we toe naar onderwijs als één voorziening, van kinderopvang tot naschoolse opvang? Het zijn nu allemaal gescheiden werelden, door verschillende partijen. Corona laat nog maar eens zien hoe lastig het is voor alle betrokken partijen om die versnipperde schooldag sluitend te krijgen, hoeveel afstemming het vergt voor onder andere de school, de opvang en de ouders. En dat geldt echt niet alleen voor kwetsbare gezinnen of ouders in een cruciaal beroep. De schooldag van een kind, moeten we echt met meer samenhang kunnen organiseren.”
De versnipperde schooldag, daar moeten we echt vanaf.
Voor de toekomst moeten we volgens de wethouder verder kijken dan stenen en muren doorbreken: “We gaan steeds meer naar een situatie waarin we kijken naar waar de kracht van een kind zit. Door onderwijs op afstand is de angst voor digitaal lesgeven weggevallen. Wie ik ook spreek, het antwoord is hetzelfde: de elementen die het lesgeven versterken wil iedereen behouden. Dat kan helpen om een programma dat de kracht van alle kinderen stimuleert samen te stellen.”
Een leerling leert en ontwikkelt zich ook buiten school
“Ons grootste probleem is het tekort aan onderwijspersoneel. Om dat op te lossen is veel meer nodig en zullen we out of the box moeten durven denken. Wat heeft dit kind nodig en waar kunnen we dat bieden? Dat gaat voorbij de muren van het schoolgebouw. Een leerling kan iets leren van de docent op de school waar hij staat ingeschreven, maar ook op een hele andere plek. De bieb in de school en de voorleesexpress thuis. Waar haal ik welk deel van mijn les vandaan?”