Ga direct naar inhoud

Landelijke GKA Agenda: Taal & Ouders

Vanuit de Gelijke Kansen Alliantie wordt de ontwikkeling van (voor)scholen op het gebied van samenwerking met ouders  aan de taalontwikkeling van kinderen aangemoedigd en ondersteund. In de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders verenigen scholen, kinderopvangorganisaties, beleidsadviseurs, trainers, onderzoekers en andere (onderwijs)professionals zich die gezamenlijk werk willen maken van—en kennis willen delen over—het samenwerken met ouders aan de taalontwikkeling van (hun) jonge kinderen, volgens de aanpak Thuis in Taal.

Taal & Ouders

Taal begint thuis. Wetenschappers wijzen al langer op de rol die ouders spelen in de ontwikkeling van jonge kinderen. Niet als vervanger van de leerkracht, maar omdat de informele liefdevolle relatie thuis zoveel invloed heeft op de ontwikkeling. Vooral de taalomgeving thuis krijgt steeds meer aandacht en daarmee de cruciale rol die ouders spelen in de taalverwerving en ontwikkeling van hun kind op de korte en lange termijn. Maar er zijn grote verschillen in de taal die kinderen vanuit huis meekrijgen. Deze verschillen blijven ook zichtbaar in latere fasen van het leven van kinderen en dit kan leiden tot kansenongelijkheid. Het samenwerken met ouders kan voor scholen een belangrijke aanvulling zijn om hun taalonderwijs te versterken.

In de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders wordt daarom samen met verschillende (voor)scholen*, beleidsadviseurs, trainers, onderzoekers en andere (onderwijs)professionals een community gevormd om met elkaar kennis te delen en op te bouwen over het samenwerken met ouders aan taal volgens de aanpak Thuis in Taal, ontwikkeld door Martine van der Pluijm (Hogeschool Rotterdam). De kennisdeling gebeurt onder meer door leerkringen (voor leraren, schooldirecteuren en gemeenten), landelijke Webinars, magazines, een jaarlijks inspiratiefestival, praktijkbezoeken evenals de ontwikkeling van een train-de-trainer aanpak en nieuwe materialen. Het doel van de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders is om enerzijds de samenwerking met ouders ten behoeve van de taalontwikkeling van een kind lokaal te versterken en anderzijds ook op landelijk niveau deze visieomslag en duurzame praktijkverandering te stimuleren.

De aanpak Thuis in Taal

De aanpak Thuis in Taal helpt leraren en pedagogisch medewerkers die werken met jonge kinderen om de wereld van school en thuis te verbinden, door een samenwerkingsrelatie op te bouwen met de ouders die bijdraagt aan een rijkere taalomgeving  voor kinderen. De aanpak Thuis in Taal is ontwikkeld door Martine van der Pluijm gedurende haar promotieonderzoek, samen met leraren in de praktijk van de (voor)school en op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten. De aanpak Thuis in Taal kent zeven stappen (zie afbeelding), verdeeld over drie fasen: van het realiseren van partnerschapsrelaties, het implementeren van interventieactiviteiten naar het stimuleren van de taalontwikkeling. Het hart van de aanpak is de wekelijkse ouder-kind activiteit in de groep (stap 4). Alle ouders doen mee, maar er wordt juist voor aansluiting gezorgd bij ouders met de minste voorkennis. Naast het stappenplan zijn er binnen de aanpak Thuis in Taal professionaliseringsactiviteiten ontwikkeld om pedagogisch medewerkers en leerkrachten te helpen de competenties te ontwikkelen om een goede samenwerking op te bouwen met ouders. Meer informatie over de aanpak Thuis in Taal en bijbehorende materialen vind je hier .

Stappenplan thuis in taal

Visieverandering

Samenwerken met ouders aan taal krijg je niet cadeau. Ook niet met de aanpak Thuis in Taal. De aanpak is gericht op de rol van de professional, die zelf de stappen leert toepassen en stap voor stap het partnerschap met ouders vormgeeft en zoekt naar wat past bij de ouders, de kinderen en bij hun praktijk. Een belangrijke voorwaarde om hieraan de kunnen werken is te erkennen hoe belangrijk de rol is die deze ouders spelen in de (taal)ontwikkeling van hun kind. Ook ouders met minder voorkennis. Het vraagt ook om de bereidheid van pedagogisch medewerkers en leerkrachten om de aandacht voor het partnerschap met ouders te integreren in hun werk en niet uit te besteden. Dit betekent vaak ook het ontwikkelen van competenties om beter aan te sluiten bij ouders met de minste hulpbronnen. De aanpak Thuis in Taal beoogt pedagogisch medewerkers en leerkrachten hierbij te inspireren. Een uitdaging hierbij is de visieverandering op het samenwerken met ouders, als professional en als team. Pas als dit gezamenlijke beeld er is over het belang van de verbinding tussen school en thuis om de onderwijsdoelen te bereiken, wordt deze verandering duurzaam.

Kennisdeling in de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders

In het onderzoek komt steeds terug: samenwerken met ouders aan taal gaat beter als professionals in scholen leren van elkaar. Daarom wordt in de aanpak Thuis in Taal aandacht besteed aan professionaliseringsactiviteiten die vooral het samen leren ondersteunen. Lokaal gebeurt dit doormiddel van co-coaching en leerkringen. Met de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders vinden nu ook extra activiteiten plaats om te leren van elkaar door landelijke initiatieven met elkaar hun kennis te laten delen. En door de aandacht voor professionals in de praktijk te verbreden naar kennisdeling tussen schooldirecties en beleidsadviseurs (o.a. doormiddel van leerkringen). Ook praktijkbezoeken, een jaarlijks landelijk inspiratiefestival, Webinars, magazines evenals de ontwikkeling van een train-de-trainer aanpak en nieuwe materialen zijn onderdeel van de kennisdelingsactiviteiten binnen de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders.

Magazine 'Beter Thuis in Taal'
In het kader van de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders is in 2023 ook het magazine 'Beter Thuis in Taal' uitgebracht. Het magazine staat boordevol informatie over o.a. het belang van de thuistaal, het nieuwe onderzoek Thuisin Taal naar huis, praktische handvatten voor ouder-kind activiteiten, visieontwikkeling m.b.t. het samenwerken met ouders aan taal en een dilemmaspel om met je collega's te spelen. De online versie van het magazine vind je hier.

Mogelijkheden  voor nieuwe scholen en gemeenten

Interesse om aan de slag te gaan met de aanpak Thuis in Taal? Gemeenten, schoolbesturen en kinderopvangorganisaties die geïnteresseerd zijn in de aanpak Thuis in Taal kunnen in het kader van de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders gebruik maken van ondersteuning in de verkenningsfase. Er kan een bijdrage geleverd worden aan het informeren en inspireren van de lokale partners, kinderopvangorganisaties en scholen; het opzetten van een lokale projectgroep en het ontwikkelen van een gezamenlijk startplan. De uiteindelijke implementatie van de aanpak Thuis in Taal wordt gefinancierd door de gemeente of de school zelf. 

Aan de slag met Taal & Ouders?
Wilt u als schoolbestuur, kinderopvangorganisatie of gemeente aan de slag met de verkenningsfase van de aanpak Thuis in Taal? Of wilt u op een andere manier werk maken van het thema Taal & Ouders? Neem dan contact op met projectleider Nienke Dek via n.r.dek@minocw.nl