In de eerste week van de zomervakantie bruist het van leven op het terrein van SG Newton in Hoorn. Tachtig jongeren, allemaal tussen de 11 en 16 jaar en afkomstig uit zeven gemeenten in West-Friesland — doen hier mee aan de derde editie van de Internationale Zomerweek. Het initiatief is onderdeel van de regionale inzet op kansengelijkheid, waarbij jezelf ontwikkelen buiten school centraal staat. “Ze komen echt vanuit allerlei landen”, vertelt Björn Schouten, coalitieleider van het regionale programma Kansengelijkheid. “We brengen ze allemaal samen.”
Het gonst van activiteit in Hoorn vandaag. De derde editie van de Internationale Zomerweek is begonnen! Het draait hierbij om drie dingen, legt Schouten uit. “Taal staat centraal — deelnemers worden uitgedaagd om zoveel mogelijk Nederlands te spreken. Daarnaast gaat het om ontmoeting: nieuwe vrienden maken. En als derde natuurlijk gewoon leuke activiteiten doen.” Veel jongeren deden eerder al mee. “Ze vonden het vorig jaar zo leuk, dat ze zich direct weer inschreven.”
De jongeren worden verdeeld in groepen die roteren langs workshops: boksen, percussie, creatief, sport. “We hebben vier kleuren shirts: rood, blauw, geel en oranje. Elke groep doet alles. Dat werkt goed — het zorgt voor ritme en overzicht.” Bij een sportveld vertelt Schouten: “Sport is vaak een makkelijke ijsbreker. Jongens kiezen hier sneller voor. Maar ik vind het juist mooi om te zien dat ook stoere jongens bij het tekenen gaan zitten. Dan zitten ze toch met zo’n dik stuk krijt bij elkaar. Dat vind ik heel leuk.”
Hoe School & Omgeving leefwereld jongeren vergroot
De Internationale Zomerweek op SG Newton is een goed voorbeeld van hoe het programma School & Omgeving in de praktijk vorm krijgt. Binnen dit landelijke programma worden scholen ondersteund om samen met lokale partners een rijkere leeromgeving te creëren, juist buiten de klaslokalen. Zo krijgen jongeren een kans om hun wereld te vergroten. “Sommigen zitten op het praktijkonderwijs of speciaal onderwijs, anderen stromen net in vanuit het basisonderwijs. Hier brengen we ze allemaal samen. Het draait om meedoen, oefenen en plezier maken”, zegt Schouten. “En ontdekken wat er in jouw omgeving allemaal mogelijk is.”
Vanuit de regio georganiseerd en goed voorbereid
De Internationale Zomerweek is opgezet vanuit de gedachte taalbevordering, vrienden maken en nieuwe talenten ontdekken. Dit jaar wordt de Zomerweek, die valt in de eerste week van de zomervakantie, voor de derde keer georganiseerd. “In het begin vroegen we scholen: wie wil meedoen? Maar inmiddels is er een netwerk van contactpersonen bij scholen in de regio. Die zeggen nu uit zichzelf: wij hebben nog een paar leerlingen voor jullie.”
Een belangrijke succesfactor is het strakke draaiboek en de database met succesvolle workshops dat is ontstaan door de eerdere twee edities. “Het programma staat,” zegt Schouten. “Maar we voegen elk jaar iets nieuws toe. Dit jaar hebben we bijvoorbeeld meer uitstapjes ingebouwd. Zo gaan we naar een jongerencentrum, en naar Simon Loos om met een vrachtwagen mee te mogen rijden en deze samen schoon te spoelen in de wasstraat. Ook de samenwerking met onder andere het jongerenwerk is belangrijk “Zo leren ze waar ze terecht kunnen in hun vrije tijd, buiten school. Daarmee willen we ook de omgeving van de jongeren vergroten. Weten wat er in je regio te doen is, hoort ook bij kansengelijkheid.”
" Vrijdagmiddag voetballen is voor hen het hoogtepunt. Dus deze zomerweek is echt iets om naar uit te kijken.”
Logistieke uitdaging: vervoer en afstemming
Een praktisch knelpunt — maar ook een leerpunt voor andere coalities — is het vervoer. “We maken gebruik van leerlingvervoer via vaste vervoerders. Dat klinkt makkelijk, maar het is elke ochtend puzzelen. Er zijn altijd afmeldingen of wijzigingen. Dan moet je op de ochtend zelf kijken: welke taxi kan wie oppikken? En hoe zorgen we dat iedereen toch op tijd is?” Sommige jongeren worden bij centrale punten opgehaald, zoals winkelcentra. Anderen — zoals een groepje uit de crisisnoodopvang in Opmeer — worden rechtstreeks vanaf het kamp gebracht. “Daar is nu in de zomervakantie niet veel te doen,” zegt Schouten. “Normaal gaan ze vijf dagen in de week naar school, maar nu niet. Vrijdagmiddag voetballen is voor hen het hoogtepunt. Dus deze zomerweek is echt iets om naar uit te kijken.”
Aansprakelijkheid en begeleiding
Voor coalities die zoiets willen opzetten, spelen praktische vragen zoals aansprakelijkheid en veiligheid een rol. “Binnen de school is dat gedekt, qua verzekering, maar ook qua protocol met betrekking tot BHV. Bij de bedrijfsbezoeken ligt deze verantwoordelijkheid bij het bedrijf. We werken daarnaast met een bekend team van professionals. Er is goed toezicht.”
De inzet van bekende gezichten werkt hierbij positief. Veel begeleiders verzorgen ook tijdens het schooljaar een verrijkt aanbod binnen het kader van School & Omgeving. Ze komen veelal uit het netwerk van School-maatjes en hebben ervaring met leerlingen uit het voortgezet onderwijs. “Sommige begeleiders zijn hier al jaren. Dat helpt enorm bij het opbouwen van vertrouwen.” Daarnaast zijn er altijd tolken beschikbaar. “Zij vervullen een vrije rol,” legt Schouten uit. “Ze zijn geen onderdeel van het formele team, maar ze zijn er als brugfunctie. Dat helpt niet alleen bij taal, maar ook in de communicatie met ouders.”
Gedrag en grenzen
Een uitdaging blijft het gedrag van sommige deelnemers. “Hoe streng ga je zijn? Ga je ze wegsturen, spreek je ze individueel aan, of voor de groep? Aan de ene kant wil je het leuk houden, aan de andere kant moet je grenzen stellen. Dat is balanceren.” Daarom werkt het team met vaste afspraken en een duidelijke structuur. Tegelijk is er ruimte voor persoonlijke benadering. “Soms moet je even apart lopen met iemand, of juist een vertrouwenspersoon erbij vragen. Het helpt dat we vaste gezichten hebben die al vaker meedraaien.” De jongeren worden ingedeeld op leeftijd en leerjaar. Leerlingen helpen bij de lunch of voorbereiding van de dag. “We proberen ze ook eigenaarschap te geven. Dat ze voelen: ik ben onderdeel van dit geheel.”
“Je ziet gewoon dat ze genieten. Dit is precies waarom we het doen. Het ijs breekt snel als je met z'n allen ritme maakt.”
Sfeer en dynamiek: van percussie tot vertrouwen
In een klaslokaalklinken opzwepende ritmes: de percussieworkshop is in volle gang. Een groep jongeren staat in een halve cirkel. Voor hen liggen djembés. De workshopleider, meester Michael, steekt zijn hand omhoog. “Alleen luisteren en kijken nu!” Even is het stil. Dan klinkt het eerste ritme, gevolgd door geroffel van twintig handen. Er wordt gelachen, geroepen, gejuicht.
Een meisje draait zich lachend om naar de fotograaf. “Wil je dit filmen? Stuur het naar m’n moeder.” De workshopleider gooit nog een keer zijn hand omhoog. “Nu allemaal tegelijk! Bam... bam... bam.” De groep schatert. Schouten glimlacht als hij de activiteit bekijkt. “Je ziet gewoon dat ze genieten. Dit is precies waarom we het doen. Het ijs breekt snel als je met z'n allen ritme maakt.”
Op een andere plek wordt gewerkt aan een creatieve workshop, waar jongeren persoonlijke tote-bags beschilderen. De begeleiders moedigen de jongeren aan. “Dat versterkt het gevoel van gezien worden,” zegt een begeleider. “Je ziet ze groeien. Hoewel ze eerst dachten iets niet te kunnen, bleek dat iedereen dit juist heel goed bleek te kunnen.” Schouten vult aan: “Leerlingen die net in Nederland zijn aangekomen, moeten hier bovendien communiceren in het Nederlands, waardoor ze al veel leren ter voorbereiding op school.”
Reflectie en eigenaarschap
Wat opvalt is hoe serieus jongeren het programma nemen. “Ze helpen zelf met de lunch, met op- en afbouwen. Er is één groep die het eten voor de anderen klaarzet. Daar zit ook weer iets leerzaams in: ze leren wat er komt kijken bij organiseren.” En ook onderling zie je groei, zegt Schouten. "Op maandag is het altijd even aftasten. Tegen het einde ken je elkaar, weet je waar iedereen vandaan komt. Dan zie je kinderen lachen, meedoen, elkaar helpen. Daar doen we het voor.” Hij vat het succes van de zomerweek samen: “Je hoeft niet alles in cijfers te vangen. Het verschil zit ’m in wat je ziet: Iedereen is blij, iedereen doet mee. Dát is het verschil met een gewone schooldag. Hier draait het om verbinding.”
Ook een Internationale Zomerweek organiseren?
Coalities of andere initiatieven die ook een zomerweek of vakantieweek willen organiseren, hoeven dat niet helemaal zelf te bedenken. School-maatjes deelt graag de ervaringen. Neem gerust contact op via info@school-maatjes.nl.